Mensen zoals wij

Het woord is aan: De vriendin

Nu hier dan de vriendin het woord krijgt, kan dit geen scherts of luim zijn. De vriendschap tussen het bruidspaar en mij  is niet oppervlakkig, maar echt en hecht.

De uitspraak van de bruidegom was indertijd:  We hebben  vrienden  en vrienden, maar jij behoort altijd nog tot de eerste. Dit hebben wij ook altijd ondervonden. We weten, dat dit ook in de toekomst zo blijven zal.

Ko en An, langs deze weg onze dank voor alle vriendschap, medeleven en hartelijkheid van jullie ondervonden.

Alle vrienden en vriendinnen zullen hier zeker mee instemmen.

M. Hartog-Feenstra.

 

De nicht

Pakweg 30 jaar geleden, bracht het bruidspaar een bezoek aan Huize Wilms. De reden van het bezoek zal wel geweest zijn: „Het wereldkundig maken van de vindingrijkheid van de Macostan, die gestalte gekregen had in een leerverf, die zijn weerga in den lande niet had!" Door deze vinding zou het geld de Macostan binnen stromen zoals de verf uit de walsen stroomt. De monsters, wit, rood en bruin, gingen van hand tot hand, van neus tot neus.

Pa Wilms snuffelde eraan, zoals hij alleen kon snuffelen! En de bewondering werd vast niet onder stoelen of banken gestoken! ………….  of wel?

Het  samenzijn  werd  voortgezet,  de  wereldpolitiek,  de Gezangen  in  de Kerk, de familie, alles passeerde de revue, de tijd vloog om, het afscheid kwam.

„Zeg Bets", riep de bruidegom, „Waar zijn de monsters?" Zoeken hier, zoeken daar, maar de monsters waren zoek en bleven zoek. Leiden of liever de Macostan was in last. De geldstroom?

Ach lieve, 't werd al stopverf! .......  't was een ramp! Pa Wilms stond resoluut op. Hier moest hij paniek voorkomen. Hij ging ook zoeken, draaide zich al zoekend om en om, zodat zoontje lief hem onder de jas kon kijken. Met de schreeuw „Pa, houdt maar op met Uw gezoek, het monster hangt aan je broek", kwam de ontspanning. De derriére werd danig onderzocht en zowaar de monsters kwamen te voorschijn. De uit­vinding, ach, ze bleef plakken, dat was gemeen! De teleurstelling was groot, héél groot! Er kwam een ban in het gezelschap, maar gelukkig de bruid verbrak die. Weet U wat ze zei? „Kom Ko, we gaan naar huis, we blijven niet langer plakken !!!".........                                                                                              G. W.

(Bets de Nooij (geb 1884), zus van Ko, trouwde met Hendrik Wilms; een van hun kinderen heet Geesje, geb 1916; RS)

*****************************

 

De Collega-Verf fabrikant

Naijver, om niet te spreken van concurrentienijd, tekent de doorsnee-verffabrikant; niet alzo de directie van Macostan, in het bijzonder directeur „mijnheer Ko". Leven en laten leven is zijn devies. Jalousie en geheime geniepigheidjes behoren niet tot zijn ondeugden.

Met heerlijk enthousiasme maakt hij zijn plannen. Deze komen wel niet alle uit de verf, doch dat ontmoedigt hem nooit. Vol humor en zakelijk rechtvaardig handelt hij de vervelendste affaires af. Kameraadschap met „al te goed is buurmans gek" tekent zijn karakter.

Duizend en één baantjes bewaren hem voor verstarring en materialisme. Vol medeleven en geduld luistert zijn vrouw steeds weer naar zijn gepeperde  verslagen, denkt er het hare van en bewaart zodoende het juiste evenwicht. Al met al een collegiaal zakenman van de beste soort, die het leven verstaat en weet te waarderen.                                                                                  J.B.

 

****************************

 

De neef (Wim Snoek, Govertzoon, geb 1922; RS)

 

De samenhang Nooy-Snoek — Snoek-Nooy

 Klinkt mooi en bleek een goede gooi.                    

Uw echt, in drie en twintig aangegaan -

Ik heb er zelf nog bij gestaan -

(Nou ja, staan is wat veel gezegd, 

ik werd weer gauw in m'n wieg gelegd !) 

Heeft ons heel wat vreugd gegeven;  

'k Mag wel zeggen, heel ons leven !  

Als Moe Snoek's leiding schoot te kort,  

Kwam Oom Ko in zijn oude Ford;

Hij zaagde wel eens van dik hout planken,

zodat wij na afloop nog zaten te janken.

Toen de oorlog voorbij was, 'k weet het nog goed,

Kreeg ik schoenen van Oom, zo van z'n voet!         

Al was de familie nog zo groot,                                   

Ook Trijnie kon er nog bij in de boot;                   

Enkele malen gingen we samen naar zee

en namen de koeien van Bazan dan mee.

Ja, de liefde gaat door, nog in 't volgend geslacht,

Tante An en Oom Ko, dit hebt U teweeg gebracht.

Daar danken wij U heel hartelijk voor

namens het Renkumse Snoekenkoor !                   W. S.

 

*********************

 

De buurman

 

Met het buren-bruidspaar, met An en met Ko,

Zijn de gesprekken steeds prettig en de relatie is „Zó".

Hij praat over zaken en verf, of over het kerkelijk erf,

Over maatschappij en de school,

nu eens ernstig en dan weer met jool.

Zij zorgt voor aller welzijn, zij voedt er de sfeer

En saam worden we ouder — onze jeugd keert niet weer.

Dan kan het gebeuren — je wilt het eigenlijk niet weten,

Dat je in de drukte van het leven — je fiets bent vergeten.

Maar nimmer vergeten,  dat zij hier gezegd,

Zijn de banden der vriendschap, voor altoos gelegd                   A.  P.

 

*************************

De predikant

De Bruidegom: een stoere Calvinist, betreedt het pad der vaderen

gaat recht door zee, houdt koers op woelige wateren.

Zijn blik gaat ver vooruit, de planning ligt hem zeer,

hij ziet de grote lijn, gaat niet opzij voor leeuw en beer.

De Bruid: Zij is zeer mild, treedt niet vooraan                                                                            toch is haar invloed groot, zij legt de remmen aan,                                                                                          waar het nodig is haar man zijn vaart te mitigeren,                   zodat visie en vaart harmonisch combineren.

ds. J. A. v. d. P.

**********************************

De driehoeksverhouding

Er is mij gevraagd ook van laboratoriumzijde iets over dit 40-jarig bruids­paar te schrijven. Nu leek mij dat eerst moeilijk, want hebben de Macostan-blokken of Harnastine iets met dit huwelijk te maken? Ik ben dus gaan speuren in de laboratoriumjournalen om over dit huwe­lijk iets te weten te komen. Schrikt U nu echter niet, want de analyse luidt: complete driehoeksverhouding! En aangezien dit een huwelijksblad is, waarom dan niet over dit probleem geschreven? U moet n.l. weten, dat de heer J. de Nooy ook nog „AN" de fabriek getrouwd is. De naam MACOSTAN geeft zelfs een driehoeksverhouding in het kwadraat aan. Sterker nog, meneer Ko heeft volgens de gegevens zeker de eerste elf jaar van het huwelijk op de fabriek gewoond. In het verslag van de personeelsvergadering, op donderdag 8 november 1934, 's avonds ten 19 ure, ten kantore der vennootschap, vinden wij het volgende:

„Terwille van de bewoners van het laboratorium zal een zuurkast worden gebouwd, voorzien van een drietal gaskraantjes. Het is gebleken, dat het leven op het laboratorium zonder zulks niet wel mogelijk is". Stelt U zich eens vóór. Elf jaar lang niets te kunnen koken, steeds maar weer een koude hap en niet naar huis. En dan, ineens kan het niet langer, het leven wordt onmogelijk. Zelfs de vitamientjes van „Het Gouden Kruis" gaan niet meer door het keelgat.

Ze komen er, de drie gaskraantjes, wat een weelde, wat een weelde!
Hebben wij het nu echter nog niet veel weelderiger? We hebben nu maar liefst vijf gaskraantjes op het lab, en toch mogen we 's avonds gewoon naar huis. Het laboratorium is thans onbewoond, zonder dat de vakbonden er aan te pas komen. Het moet gezegd worden, dat de recepturen, na de plechtige ingebruikneming der drie gaskraantjes, kwantitatief en kwalitatief met sprongen omhoog gingen. Prutste men op 23 januari 1923 een „Vloerolie Wolfheze (surrogaat)", op 10 december 1934 komt een briljante wegenverf uit de bus. Het journaal meldt het volgende: „Ze lost de bitumen niet op en droogt in ca. 10 minuten.
Eventueel verdunnen met benzine is toelaatbaar. De kracht is enorm!! De verf werd toegepast op de asfaltbetonweg Ede-De Klomp bij km. paal 5⁷ (iets voor heer Jansen). Er werd een streep getrokken van 52 meter lang en 10 cm. breed. Benodigd waren 14 ons verf".
Toen ik het uitstrijkvermogen ging berekenen werd ik er even stil van. Het recept bevat n.l. geen titaanwit en toch was het verbruik l kg. op 3.7 m². Kom daar nu eens om? Met ons uitgebreide arsenaal van pig­menten en bindmiddelen van heden, komen wij amper op l kg. op l m². Maar wij wonen ook niet op het laboratorium.                                                                                                                                                                                     P. H.

***************************

 

POPULAIR-MEDISCHE RUBRIEK

IS APPENDICITIS EEN FAMILIEKWAAL?

Ontstekingen aan de z.g. appendix of blindedarm schijnen, zoals recente onderzoekingen hebben aangetoond, binnen een kort tijdsbestek voor te komen binnen hetzelfde familieverband. Merkwaardig is hierbij, dat de lijdsters en lijders niet in enige graad van bloedverwantschap tot elkaar staan, doch in de derde tot zesde graad van zwagerschap. Tot voor kort werd in de medische wereld verondersteld, dat een bepaald virus slechts een bepaalde vorm van appendicitis kon opwekken en dat virusziekten strikt „soortspecifiek" waren, dat wil zeggen dat een goudhamster-virus alleen bij goudhamsters ontstekingen kon veroorzaken en dat een kwartelvirus slechts kwartels zou infecteren. Maar nu bleek, dat hamstervirus ook honden ontstekingen kon bezorgen, terwijl analoog een zwagervirus vat bleek te hebben op schoonzusters en aangehuwde nichten.

De bestrijders van deze virustheorie geven direct toe, dat virussen ont­stekingen kunnen opwekken, maar zij beweren, dat erfelijke en emotionele factoren hierin geen rol spelen. Dikwijls moet er een combinatie van oorzaken in het spel zijn. Hoe, zo vragen de tegenstanders van de theorie, kan zwagerschap de oorzaak van appendicitis zijn?

Voor een goed begrip dient hier de restrictie te worden gemaakt, dat slechts de hogere zandgronden voedingsbodem vormen, waarop het ge­signaleerde proces plaats vindt. De ingeschakelde geleerden hebben stralentellingen verricht en monsters van lucht en bodem genomen. Zij constateerden, dat in beginsel de alluviale duingronden (bijv. de wadden­eilanden) evenals het oudere diluvium (de Veluwse- en Utrechtse heuvel­ruggen) het optreden van appendicitis binnen familieverband in de hand werken.

Laaggelegen kleihoudende gronden, zoals bijv. in de Haarlemmermeer worden aangetroffen, bleken het geschetste proces in negatieve zin te influenceren.

Door virologen en appendologen van naam wordt betoogd, dat infiltraten en abcessen, niet alleen in de blinde, maar in enkele gevallen zelfs ook aan ziende darmen van personen van omstreeks 40 jaar, welke binnen een bepaald familieverband verzwagerd zijn, beslist binnen een tijds­limiet van 6 maanden tot openbaring komen.

De vermaagschapte personen, wier darmflora's binnen dit tijdsbestek alle stadia van patatocitis (aardappelmoeheid) hebben te overwinnen, dienen na de uiteindelijke zege in breder familieverband beduidende culinaire prerogatieven te genieten, uiteraard binnen het raam van een gastronomisch verantwoorde therapie.                             R. D.

(ws Roel Dijksterhuis, echtegnoot van dochter Rie; RS)

 

„Hoe bent u er eigenlijk toe gekomen om in de verf te gaan?" vroegen wij. „Ja ziet u eens, dat zit erin hè, dat wil zeggen, de lucht". Wij keken enigszins verbaasd, want het was ons nog niet opgevallen dat de grote man er opgeblazen uitzag.

„Nee, nee, u begrijpt mij verkeerd" zei hij. „Kijk, toen ik in de wieg lag, rook ik m'n luiers en ik dacht: dat nooit!, en als opgroeiende jongen rook ik de lucht in de klas, en dan dacht ik weer: dat nooit! Nu was mijn vader schilder en steeds als ik daar bezig was, dacht ik: Hè ja, lekker. Kijk, en zo is het gekomen. Ik kreeg toen plotseling het idee dat je meer kunt verdienen met verf te maken, dan met het erop te smeren, en dus ging ik de verf, die mijn vader voor eigen gebruik maakte, verkopen. Maar dat was niet zo eenvoudig als ik het u nu vertel, mijnheer, o nee. Ruzie meneer en standjes en Kootje had het te hoog in de kop en zo meer. Maar ik ben een doordouwer".

Wij zagen hoe hij zijn borreltje er doordouwde en begrepen er alles van. „En toen bent u toch maar doorgegaan?" vroegen wij vol ontzag. „Als deelgenoot kwam ik bij mijn broers in de zaak en ik dacht beter klein baas dan groot knecht, maar het was een harde tijd. Op m'n motor­fiets de boeren af, aanvankelijk, later toen de boerenverf er goed in zat, naar de schilders. Maar dat zijn lastige lui, heren, één kilootje van dit, twee kilootjes van dat en noten op hun zang van heb ik jou daar. Mijn vrouw zei wel eens: laat die schilders toch aankladderen, probeer het eens met de industrie".

„Dus uw vrouw zag toen al waar de grote verdiensten lagen?"  vroegen wij, en wij  noteerden mevrouw meteen  5  punten hoger. „Jazeker, ja, ja,  u  moet mijn vrouw niet uitvlakken, zij  heeft een  fijne neus voor die dingen, en is mij altijd tot grote steun geweest en nog", verzekerde de verffabrikant ons.

Wij knikten eerbiedig naar mevrouw, die dit eerbetoon eenvoudig wég-wimpelde. „Och, ik vind altijd dat je als vrouw met je man mee moet leven en weliswaar moet je hem niet in een juk persen, maar soms voelt een vrouw de dingen fijner aan dan een man", zei ze met een ondeugend lachje.

„Heeft u de fabriek al lang in de Grotestraat?" vroegen wij, om het gesprek weer in andere banen te leiden.

„Ja, in 1919 zijn we daar begonnen, maar door ruimtegebrek hebben we steeds bijgebouwd en als de grond op was kochten we maar weer een stuk tuin. Maar ja, ook daar komt een eind aan. Als u er aardigheid in hebt zal ik het u tonen, gaat u even mee, het is hier vlak bij". In z'n grote slee zoefde de heer de Nooy ons naar z'n fabriek, waar alles volop in bedrijf was. Enorme hoeveelheden verf stonden

gereed om ver­zonden te worden. „Wegenverf" zei de fabrikant, en wij meenden in dit korte woord toch een zweem van trots te horen, „die maken wij al sinds 1928, en nog steeds prima!, ruikt u die lucht hier, hè, lekker" en met welbehagen snoof hij de geur naar binnen.

1923 Torenstraat 3 - 1928 Park Paasberg 26 - 1959 Doelenplein 10

Het was een vrolijke bedrijvigheid in januari 1923 om de woning voor het jonge paar in te richten. In die tijd was er nog geen woningnood en zo was er een huis beschikbaar: Torenstraat 3, Ede; 4 kamers en een keuken, zolder en schuurtje.

De oudste broer van de bruid, Govert, kwam zelf mee om alles keurig in orde te maken, echt gezellig en degelijk zag het er uit en het stond op die 31e januari kant en klaar te wachten op de bewoners, die op die dag trouwden. Het huwelijk werd ingezegend in de Geref. Kerk te Gorinchem door ds.  Mummelen, die als tekst had: Spr.  3: 6a: Ken Hem in al uw wegen. Het was een mooie zachte winterdag, zodat de bruid in haar mooie witte bruidsjapon het niet al te koud had.

Omringd door een grote wederzijdse familie en vele goede wensen, werd de band gelegd, die nu 40 jaren het jonge paar van toen verbonden heeft. Velen  van  degenen,  die  daar toen getuige van  waren,  zijn  al  van ons heengegaan en nieuwe geslachten zijn gekomen om deze dag dankbaar te gedenken.

De huwelijksreis ging van Gorinchem naar Ede. In het einde van 1923 werd de inventaris uitgebreid met een pracht van een wieg en Go had zo'n haast om die in gebruik te nemen, dat ze 9 maart 1924 arriveerde, een week of vijf eerder dan de afspraak was. Het jaar daarop kwam Rie de gelederen versterken, een vrolijk span! Die fijn samen speelden en de boel op stelten zetten.

Als de torenklok 's morgens 11 uur sloeg zei Go: „Elf uur, nog één uurtje, en dan komt vader thuis." Soms was vader hele dagen op reis en kwam pas laat thuis. Een paar jaar later werden er plannen gemaakt voor een nieuw groter huis en toen in mei 1928 Tine geboren werd, was het al in aanbouw. In datzelfde jaar verhuisde het 5-tal naar Park Paasberg 26 waar binnen en buiten ruimte was. Er werden vruchtbomen en bloemhout geplant. Er kwam een  goed  afgerasterde vijver  met goudvissen.  De groentetuin  was  geen succes dank zij de prima zandgrond op de Paasberg. Het plezier dat de kersenboom opleverde bestond meer in het gebruik van een windbuks om de spreeuwen   te   verschalken,   dan   in   kersenplukken. Kippen,   duiven   en konijnen stoffeerden verder het erf. Er waren in die tijd opvallend weinig katten in die buurt.

In 1930 kwam Erie het klaverblad completeren en Moeder had de handen vol aan haar levenslustige dochters.

 

Intussen kwamen aan de politieke hemel zware buien opzetten uit Ooste­lijke richtingen. Daar Ko bij de Bijzondere Vrijwillige Landstorm was, gaf dat allerlei spanningen, totdat in augustus 1939 de bliksem insloeg en ons leger werd gemobiliseerd.

Een spannende, strenge winter volgde en op 10 mei 1940 was het oorlog. Vader onder de wapenen, moeder met 4 meisjes thuis, niemand wist hoe of hoe lang! Pinksteren 1940: Moeder en kinderen stonden klaar om te vluchten, gelukkig hoefde het niet en bood de schuilkelder onderdak en kwam Vader na een paar moeilijke dagen ongedeerd terug. De zware jaren begonnen voor iedereen. Langzaam groeide het verzet waar het hele gezin, ieder op zijn manier aan deelnam. Bovendien was er veel hulp nodig want de nood steeg en nooit klopte iemand vergeefs aan om morele of materiële bijstand en deden ouders en kinderen wat zij konden. De vaderlandsliefde werd door de dochters op eigen manier gedemon­streerd als ze op 31 augustus of 30 april met de poppen gingen wandelen, die in het oranje waren uitgedost of 3 meisjes op een rij gearmd met rode, witte en blauwe jasjes aan door Edes straten liepen.

Toen in 1943 de toestand steeds benarder werd kwam er een verrassend familiebericht en op 6 oktober werd tot grote vreugde van gezin, familie en vriendenkring Johan geboren. Moeder en kind waren in blakende welstand en het aantal goede wensen en gaven overstelpend en ontroerend. Het was of er ineens een straal van hoop in al die harten viel. Maar voor vader werd het korte tijd daarna nodig om onder te duiken en moeder stond weer alleen voor de gezinstaak.

Hij had een voortreffelijk tehuis gevonden bij de fam. Brink en leefde daar onder een andere naam, kon in zijn eigen vak werkzaam zijn en had ge­regeld contact met thuis, gelukkig deelden gastheer en gastvrouw met hun gezin in al zijn lief en leed en hielpen ze om de scheiding te dragen. De dochters hielpen moeder goed, Johan groeide, nog onbewust van nare dingen, voorspoedig op en was een bron van plezier voor moeder en zusjes. September 1944 op dolle dinsdag kwam vader weer opduiken in de ge­dachte dat het leed nu geleden was, maar toen begon het pas erg te worden, toen Ede door evacué's werd overstroomd en op ieders gastvrijheid een beroep werd gedaan. Ook Park Paasberg 26 zat tot de nok vol en aan alle kanten werd hulp geboden.

Onderwijl groeide het verzetswerk, onderduikers werden geholpen, voedsel opgescharreld, gevangenen gesteund, totdat vader met vele anderen zelf gevangen genomen werd, weer ontsnapte en moest onderduiken, maar nu dicht in de buurt in een vermomming, die zo doeltreffend was dat familie en vrienden hem niet herkenden en een rasechte Veluwse boer zagen die alleen de aandacht trok om zijn nieuwe overal, een luxe, die vrijwel nie­mand meer kende.