SN 09.28B Joh 2e-m
Johan Snoek - vervolg
Uittreksels uit dagboeken 1939-1945 van Johan, im en Maria - oorspronkelijk tbv een uitgever in Oosterbeek.
(t.b.v. het geschrift over de gemeente Renkum 1940-1945.)
(Uit archief van Ria Snoek, geb 1954, Johandochter; Soms heeft zij iets toegelicht (tekst in cursief); De 'tussen' koppen zijn ook van Ria (gekregen van Maria Snoek, geb 1918, Govertdochter).
Dagboek 1940-1945 Maria
Schiedam, 18-2-1984
Geachte Heer Versteegh,
Mijn twee broers inspireerden me, om ook mijn oorlogsdagboeken naar eens na te kijken. Het resultaat treft u bijgaand. Ziet u maar, wat u ervan kunt gebruiken voor uw doel.
Met vriendelijke groet en goede wens.
***********************
1939
Zondag 12-11-1939 Vandaag is er bidstond geweest voor de vrede. Volgende week ga ik beginnen met allerlei dingen klaar te maken voor een eventuele vlucht
maandag, 13-11 Vanavond is er luchtbe-schermingsoefening. De ene helft van het dorp is verduisterd en de andere niet. Vandaag heb ik de beste dekens met onze naam gemerkt, een thermosfles gekocht en een rugzak gemaakt, voor als we moeten vluchten. (Het thema "vluchten" komt heel vaak voor, blijkbaar werd er heel concreet mee gerekend.)
dinsdag, 14-11 We bedachten, dat ik misschien wel als huishoudster mee kan met mevrouw ...., als er oorlog komt.
In Haarlem is het voorlopig dan veiliger dan hier. Het lijkt in elk geval beter dan in een vrouwenkamp of zo te zijn.
1940
zondag. 4-2-1940; Gisteren heeft de collecte voor algemene hulp aan Finland plaats gevonden,
's Morgens liepen Johan, Gerrit van Veldhuizen en nog een jongen, als Finnen verkleed, met een reclamewagen door Renkum. Aan weerszijden van de wagen was een Fins landschap geschilderd, met vluchtende mensen en vliegtuigen; op de achtergrond een brandend dorp. Met grote letters er bovenop: HELPT FINLAND. Ferwerda had dat gemaakt; het was prachtig! Johan had een bel, om de aandacht te trekken; en van tevoren waren er strooibiljetten verspreid. Moeder heeft 's middags met mevrouw Kruk gecollecteerd; en toen moeder niet meer kon heb ik het laatste eindje overgenomen van haar. In onze bus zat ƒ 111,12. En mevrouw Beuker kreeg een gift inééns binnen van ƒ 300.-
donderdag, 15-2: De totale opbrengst voor Finland is ƒ 1.313,00 en van Wolfhese ƒ 186.- Wat een prachtig resultaat! Er worden erg vaak verduisteringsoefeningen gehouden.
donderdag, 11-4: Om een massa bomen op de Keijenberg zitten trotylblokjes. Het is wel erg spannend op het ogenblik.
zaterdag, 11-5: Toen de Duitsers het dorp binnenkwamen, heeft moeder, als teken van rouw, alle etalage gordijnen laten zakken.
maandag, 2-9: Gisteren hadden we hier een dominee, die bad voor degenen, die nu over ons heersen, dat ze uit de greep van de leugengeest verlost mochten worden.
1941
zondag. 29-6-1941: Vanmorgen is oom Hendrik opgepakt. Rie had vanmorgen een boek met de titel "Oranje bloeit" voor het raam gezet met een foto van prins Bernhard, voor zijn verjaardag. Om 12 uur kwamen er drie Nederlandse rechercheurs en zeiden, dat ze oom en Rie mee moesten nemen. Rie kwam doodsbleek in de keuken en zei: "Ze zullen me wel dood maken, maar het is voor de Koningin." Iemand heeft de politie anoniem opgebeld; toen moest de politie er wel werk van maken. Ze hebben wel een vermoeden, wie dat was, maar weten niets zeker.
woensdag, 2-7: Oom Hendrik is weer vrij!! Maar de radio zijn ze kwijt, die had de politie meteen meegenomen.
maandag, 21-7: Zaterdagavond kwam ik terug van vacantie bij tante Nel en het eerste wat ik hoor is: oom Hendrik zit wéér gevangen, zonder enige opgaaf van redenen. Hij zit alleen in een cel en mag geen bezoek hebben.
Maadag, 28-7-1941 Wat heerlijk: oom Hendrik is weer vrij! Hij heeft precies een week gezeten, het was, omdat hij een nieuwe radio had gekocht nadat de vorige in beslag was genomen. Hij is een hele dag achter elkaar verhoord, kreeg niets te eten, moest al die tijd staan en mocht niet eens naar de WC. Gistermorgen, op weg naar de kerk, zijn bij verscheidene jongens door Duitsers de J.V.-speldjes en andere insignes afgerukt.
zondag, 10-8: Vanmorgen hadden we een dominee, die zeer uitdrukkelijk bad voor Irene, de koningin, het hele prinselijk gezin en de regering. En hij preekte o.a. over "een roofvogel uit het oosten" (Jesaja 46). Als hij aangebracht wordt, is hij erbij. Vanmiddag was de kerk stampvol.
maandag, 1-12: Wim heeft indertijd gevraagd aan "Ereschuld en Dankbaarheid" of hij iets anders kon doen voor oud-militairen dan geld geven. Hij kreeg een brief terug, dat hij ze wel eens op kan gaan zoeken op O.N.O., daar liggen er 10. Nu zijn we bezig, er méér mensen voor te interesseren, o.a. om pakjes voor ze te maken met Sint Nicolaas.
zondag, 7-12: Naar 0.N.0. zijn in totaal meer dan 40 pakjes gebracht, de mensen waren er zo enthousiast voor!
Alle oud-militairen hebben er één gehad en allen, die weinig of geen bezoek krijgen. Bovendien hebben alle patiënten (240) ieder twee appels gekregen.
1942
maandag, 2-2-1942: De Christelijke scholen worden ernstig bedreigd; zondag is er een bidstond voor uitgeschreven.
donderdag, 10-9: Op de verjaardag van de koningin (Wilhelmina, 31 aug jarig; RS) deelden we 8 boeketten van oranje bloemen uit onze "tuin" in de buurt uit!
1943-
dinsdag 6-7-1943: De moffen zijn aan het jagen op de dokters. Alleen Dr. Swaab is hier nog in actie;
Dr. Visser en Dr. Boerma zijn ondergedoken en bezoeken alleen enkele ernstig zieken.
maandag, 12-7 De doktoren zijn terug, gelukkig.
1945
zondag 2-9-1945: De avond vóór Koninginnedag sprak Ds Overduin hier over "Hel en hemel van Dachau”. En vrijdagavond een soort herdenkingsdienst, door Protestanten en Rooms Katholieken samen, waar Ds. Smeenk sprak. Maar de tijd van voorbereiding was erg kort en we waren bang, dat er maar een paar mensen zouden komen. Tenslotte heeft Elands het nog omgeroepen zelfs. Maar de kerk was propvol!
Er worden nog telkens op allerlei plaatsen landmijnen gevonden, ook op plaatsen, die zijn "schoongemaakt". Kortgeleden is er op de Leukenlaan één ontploft: drie ernstig gewonden.
Op 31 augustus en 1 september was Renkum prachtig versierd en is er enthousiast Koninginnedag gevierd. O.a. een zeer originele optocht, waarin ook z.g. moffen, als krijgsgevangenen en als razzia houdende; en de gekostumeerde voetbalwedstrijd werd door z.g. S.S.ers uit elkaar gejaagd!