Speech of Maria Snoek in the town-council of Ede on Thursday 15th September 1994, after Sir John Hackett had been made a freeman of Ede.

(…) During the Nazi-occupation, thousands of Dutch people resisted the Germans, everyone in his own way. I mention here an inhabitant of our village, Renkum.  (…)                                            After the war I learned that this man and his family had given hospitality to two Jewish ladies for several years. Nobody knew about it. He managed to obtain all necessary food etc. by bartering. Even during the evacuation - a time of great confusion, when everybody mainly cared for himself - he took the ladies with him and his family. They all survived.             These Jewish ladies did not write a book about their experiences - as General Hackett did. That is why hiding the general now appears to be an exceptional deed performed by one family. However, many others - to whom no book was dedicated - broadly did the same. So today I wish to commemorate  them. 

Na de eerste wereldoorlog had ons gezin veel sympathie voor het Duitse volk: het had zwaar geleden onder de blokkade van de geallieerden. Mijn ouders namen twee maal een Duits “hongerkind” in huis. Ook vonden ze dat Duitsland bij de vrede van Versailles slecht was behandeld. De Duitse inval op 10 mei 1940 sloeg bij mij in als een bom. Medelijden met het Duitse volk sloeg om in haat tegen de bezetters. Ik besloot dan ook zoveel mogelijk verzet te plegen en dat heb ik gedaan, al die vijf bittere jaren, al was het effect gering.                        

Na de bevrijding, in 1945,  bleef de haat tegen de nu ex-bezetters bestaan, evenals de angst uit de bezettingstijd. Dat ging onbewust. Bewust was mijn leven op de toekomst gericht. In mei 1970 werd gevierd: “Nederland 25 jaar bevrijd!” In tegenstelling tot vorige herdenkingen kreeg ik het er ditmaal benauwd van. De angsten van toen, die al die tijd bewaard gebleven waren, doken nu plotseling op, in dromen en in een gevoel bedreigd te worden. Ook de haat jegens het Duitse volk was ik niet kwijt en dat vrat aan me. Bovendien werd ik me langzaamaan bewust van het feit, dat Hitler weliswaar verslagen was, maar zijn geest nog lang niet.

In diezelfde tijd werd Amnesty International in de pers geïntroduceerd. Ik begreep niet alles maar besloot toch me aan te melden als lid. Pas daarna drong het tot me door: het is echt de bedoeling dat gewone, onbekende burgers schrijven aan presidenten, ministers en generaals! Ik schreef. Het was een schok, in de rubriek “vrijgelaten” na enige tijd de naam te lezen van een gevangene, voor wie ik had geschreven